نرخ باروری فعلی کشور ایران کمتر از سطح جانشینی است

به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت،دکتر مریم مرادی در "کارگاه اهمیت و ضرورت فرزندآوری که با حضور جمعی از اعضای هیات علمی و دانشجویان در دانشکده پرستاری و مامایی برگزار شد" با بیان اینکه میانگین سنی فعلی کشور بیش از 34 سال است و به سرعت بسوی سالخوردگی حرکت می کند خاطر نشان کرد: با کاهش موالید، با ابر بحران سالمندی در 2-3 دهه آینده مواجه خواهیم شد.

عضو شورای توانمندسازی بانوان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: د رحال حاضر 10 درصد از جمعیت کشورمان سالمند هستند و در صورت ادامه روند باروری پایین، به 32 درصد در 3 دهه آینده خواهد رسید که بسیار نگران کننده و چالشی از نظر کاهش جمعیت فعال، کاهش تولید اقتصادی و افزایش بار تکفل و سالمندی در کشور خواهد بود.

دکتر مرادی با بیان اینکه برای جلوگیری از بروز این بحران، باید نرخ باروری به 2.1 برسد گفت: رشد جمعیت وابسته به فرزندآوری، مرگ و میر و مهاجرت است که فرزندآوری مهمترین مؤلفه رشد جمعیت است. تمایل به تشکیل خانواده و داشتن فرزند در نهاد انسان گذاشته شده و تشکیل زندگی خانوادگی، امری طبیعی و فطری و براساس نظام خلقت است. فرزندآوری در فرهنگ ایرانی اسلامی ما یک ارزش محسوب می شود. ارزشی که منطبق بر فطرت و غریزه انسانی است و برای تداوم نسل و بقا ضروری است.

استادیار گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه فرزندآوری تحت تاثیر عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، و اقتصادی است و با نگرش و آگاهی های زنان و مردان ارتباط عمیقی دارد گفت: از دلایل مهم کاهش نرخ باروری شهرنشینی، تغییر سبک زندگی، تمایل زنان به تحصیلات عالی و اشتغال، افزایش سن ازدواج، تاخیر در باروری، تغییر نگرش افراد به فرزندآوری، کاهش انگیزه های باروری و بویژه گسترش فرهنگ فردگرایی و همچنین آگاهی پایین از عواقب تاخیر باروری و آسیب های کاهش فرزند آوری و تک فرزندی است. وی با بیان اینکه اگرچه تورم و افزایش هزینه های فرزندآوری از عوامل موثر در میزان باروری است، اما  از طرفی خانواده های مرفه تر فرزندان کمتری بدنیا می آورند، بنابراین مسائل اقتصادی از دلایل اصلی کاهش باروری نیست تصریح کرد: انگیزه های باروری از عوامل مهم در فرزندآوری است، الگوی رشد مثبت یا منفی به انگیزه های باروری بستگی دارد. نگرش فرزند به عنوان هزینه اضافی، یک نگاه تک بعدی اقتصادی است، و در حقیقت فرزندآوری بهترین سرمایه گذاری برای آینده است.

دکتر مرادی با بیان اینکه سیاست ها و برنامه های تشویقی و حمایتی گسترده ای در زمینه افزایش باروری تدوین شده است و به  خصوص در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب سال1400 به خوبی راهکارهای افزایش باروری در نظر گرفته شده است اظهار کرد: باتوجه به اهمیت موضوع فرزندآوری و سیاست افزایش جمعیت کشور، نیاز به مشاوره و دادن آگاهی و افزایش انگیزه باروری به جوانان، بانوان و خانواده ها از راهکارهای مهم در افزایش فرزندآوری است.

وی با بیان اینکه  برنامه ریزی جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری به موقع امری ضروری است و در این زمینه باید تشویق و حمایت شوند تاکید کرد: همانطور که در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بخوبی دیده شده، ماماها نیروی توانمند و اثربخش در ارائه مشاوره و آموزش باروری سالم و فرزندآوری به آحاد جامعه بویژه بانوان و پیشبرد سیاستهای جمعیتی و سلامتی کشور می باشند و آمادگی کامل جهت آموزش و مشاوره لازم و کمک به تصمیم گیری آگاهانه هم وطنان را دارند. ماماها همراه خانواده در باروری سالم و فرزندآوری می باشند.

حدود ۳۰ درصد از خانواده های ایرانی تک فرزند هستند

کارشناس ارشد مامایی و دانشجوی دکترای بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این کارگاه آموزشی با بیان اینکه تک فرزندی یک چالش مهم برای خانواده ها و جامعه محسوب می شود و به یکی از علل ‌کاهش جمعیت تبدیل شده است اظهار کرد: حدود ۳۰ درصد از خانواده های ایرانی تک فرزندی را انتخاب کرده اند.

فاطمه سراج افزود: معایب تک فرزندی در درجه نخست متوجه کودک و والدین است زیرا کودک از نظر روانشناختی احساس تنهایی و افسردگی می کند و چون از تعامل با خواهر و برادر محروم است، مهارت های اجتماعی و فردی وی دچار اختلال می شود، به علاوه کودک تحمل کمتر و حساسیت بیشتر نسبت به مخالفت های اطرافیان دارد و به دلیل خودمحوری به سختی ارتباط برقرارمی کند و دردوست‌یابی مشکل پیدا می کند.

وی تصریح کرد: از طرفی به دلیل توجه بیش از حد والدین، اعتماد به نفس کمتری خواهد داشت و به خاطر مراقبت های بیش از حد والدین از آزادی های متناسب با سنش محروم می شود. این کودکان به دلیل نداشتن الگویی از جنس مخالف در خانواده، در روابط اجتماعی و جنسی، آسیب پذیرتر هستند. از طرف دیگر با پیر شدن والدین کودک تک فرزند به تنهایی از عهده مراقبت والدین خود بر نمی آید و نیاز به خانه سالمندان افزایش می یابد که زمینه ساز انزوای والدین سالمند خواهد شد.

این محقق حیطه تک فرزندی توصیه کرد: زوجین تک فرزند حتما در مورد فرزندآوری سالم با پرسنل بهداشتی بویژه  ماماها مشاوره کنند تا اطلاعات لازم در زمینه انتخاب آگاهانه تعداد فرزند و فاصله سنی آنان را دریافت کنند.